Το πόσο έχουμε βολευτεί με τα πάθη και δεν ακούμε τη συνείδησή μας, φαίνεται και από το ποια είναι η θέση μας προς το πρόσωπο του Ιησού Χριστού.
Θα πρέπει να γνωρίζετε τα γεγονότα με βάση τα κείμενα για τους πειρασμούς, ώστε να κατανοήσετε και να σκεφτείτε πάνω στο κείμενο του βιβλίου σας, σελ..61-64, που παραθέτω μετά πιο κάτω.
ΚΕΙΜΕΝΑ
1.
Ο
μεγάλος ρώσσος λογοτέχνης Ντοστογιέφκσυ φαντάζεται τον Ιησού να έρχεται ξανά
στον καιρό της Ιερής Εξέτασης στην Ισπανία. Ο κόσμος τον ακολουθεί και τότε ο Μέγας Ιεροεξεταστής διατάζει να τον συλλάβουν
και να τον φυλακίσουν. Το ίδιο βράδυ τον επισκέπτεται στη φυλακή, όπου μεταξύ
άλλων, του θυμίζει τους τρεις πειρασμούς του Σατανά στην έρημο και του λέει:
Δες τώρα και μόνος Σου ποιος είχε
δίκιο: Εσύ ή εκείνος που Σε ρωτούσε τότε; Θυμήσου το πρώτο ερώτημα. Αν και δε
στο λέω κατά λέξη, μα το νόημα ήταν τούτο: «θέλεις να πας στον κόσμο και
πηγαίνεις μ' αδειανά τα χέρια, με κάποια υπόσχεση ελευθερίας, που οι άνθρωποι
με την ηλιθιότητά τους και με την έμφυτή τους διαφθορά, δεν μπορούν ούτε καν να
την κατανοήσουν, που τη φοβούνται και τη σκιάζονται, γιατί τίποτα και ποτέ
δεν υπήρξε για τον άνθρωπο και την ανθρώπινη κοινωνία πιο αφόρητο απ' την
Ελευθερία! Ενώ, βλέπεις αυτές τις πέτρες μέσα σε τούτη τη γυμνή πυρακτωμένη
έρημο; Κάνε τες ψωμιά κι η ανθρωπότητα θα τρέξει από πίσω Σου σαν κοπάδι,
γεμάτη ευγνωμοσύνη κι υπακοή, αν και πάντα θα τρέμει από φόβο πως θα μπορούσες
ν' αποτραβήξεις το χέρι Σου και να πάψεις να τους δίνεις τα ψωμιά Σου». Μα Συ
δε θέλησες να στερήσεις απ' τον άνθρωπο την ελευθερία κι απόρριψες την προσφορά,
γιατί σκέφτηκες: Τι ελευθερία θα 'ναι αυτή, όταν η υπακοή θα εξαγοραστεί με
ψωμιά; Πρόβαλες την αντίρρηση πως ο άνθρωπος ουκ επ' άρτω μόνον ζήσεται- μα
το ξέρεις τάχα πως εν ονόματι αυτού του ίδιου του γήινου άρτου θα ξεσηκωθεί εναντίον
Σου το πνεύμα της γης, θα Σε πολεμήσει και θα Σε νικήσει κι όλοι θα το ακολουθήσουν
φωνάζοντας: «Ποιος μοιάζει μ' αυτό το θηρίο που μας έδωσε η φωτιά τ' ουρανού!»;
Το ξέρεις πως θα περάσουν αιώνες κι
αιώνες και η ανθρωπότητα θα διακηρύξει με το στόμα της Σοφίας και της Επιστήμης
της πως έγκλημα δεν υπάρχει και πως, συνεπώς, δεν υπάρχει και αμαρτία και πως
υπάρχουν μονάχα πεινασμένοι; «Χόρτασέ τους και τότε μονάχα να τους ζητάς
αρετή!». Να τι θα γράψουν στη σημαία που θα σηκώσουν εναντίον Σου και που μ'
αυτή θα γκρεμίσου το ναό Σου. Στη θέση του ναού Σου θα υψωθεί ένα νέο
οικοδόμημα, ένας καινούργιος φοβερός πύργος της Βαβέλ και, μόλο που κι αυτός δε
θα τελειώνει όπως κι ο προηγούμενος, όμως παρ’ ολ’ αυτά θα μπορούσες να τον
αποφύγεις αυτόν το νέο πύργο και να συντομέψεις κατά χίλια χρόνια τα βάσανα των
ανθρώπων -γιατί σε μας θα 'ρθουν πάλι, αφού καταβασανιστούν με τον πύργο
τους!... Και να που αντί να βάλεις σταθερές βάσεις για τον ησυχασμό της
ανθρώπινης συνείδησης μια για πάντα, τους πρόσφερες ό,τι πιο ασυνήθιστο,
ενδεχόμενο και αόριστο, όλα κείνα που ήταν ανώτερα απ' τις δυνάμεις των
ανθρώπων. Φέρθηκες λοιπόν σαν να μην τους αγαπούσες καθόλου. Και ποιος το 'κανε
αυτό; Κείνος που ήρθε να θυσιάσει τη ζωή Του για χάρη τους! Αντί να κυριέψεις
την ανθρώπινη ελευθερία, Εσύ την πολλαπλασίασες και βάρυνες την ψυχή τους για
τον αιώνα τον άπαντα, με τα βάσανα τούτης της ελευθερίας. Θέλησες την ελεύθερη αγάπη του ανθρώπου, θέλησες να Σε ακολουθήσει
ελεύθερα. Αντί να ν’ ακούει στον παλιό αυστηρό νόμο, ο άνθρωπος
έπρεπε με ελεύθερη καρδιά ν' αποφασίζει από δω και μπρος ποιο είναι το καλό και
ποιο το κακό, έχοντας μοναδικό τον οδηγό τη μορφή Σου. Μα είναι δυνατό λοιπόν
να μη σκέφτηκες πως τελικά θ' απαρνηθεί ακόμα και τη μορφή Σου και την αλήθεια
Σου, συντριμένος κάτω απ' το τρομερό βάρος:
την ελευθερία της εκλογής; Θα φωνάξουν στο τέλος πως η αλήθεια δε βρίσκεται
σε Σένα, γιατί θα 'ταν αδύνατο να τους αφήσει κανείς σε μεγαλύτερη σύγχυση και
αγωνία απ' όσο τους άφησες Εσύ, αφήνοντάς τους τόσες φροντίδες και τόσα άλυτα
προβλήματα.
Ώστε λοιπόν Εσύ ο ίδιος έβαλες τις
βάσεις για την καταστροφή της Βασιλείας Σου και μην κατηγορείς γι' αυτό κανέναν
άλλο. Κι όμως τι Σου είχε προσφερθεί!
Υπάρχουν τρεις δυνάμεις στον κόσμο, που θα μπορούσαν να νικήσουν και να υποτάξουν
για πάντα τη συνείδηση αυτών των αδύναμων στασιαστών, κι αυτό για τη δική τους
την ευτυχία.
Αυτές οι δυνάμεις είναι: το θαύμα, το μυστήριο και το κύρος: Εσύ απέρριψες
και το 'να και τ' άλλο και το τρίτο, κι έδωσες μονάχος Σου το παράδειγμα για
να κάνουν όλοι το ίδιο. Μάθε πως δε Σε φοβάμαι. Μάθε πως και γω ήμουνα στην
έρημο, πως και γω έζησα με ακρίδες κι αγριόριζες, πως και γω ευλογούσα την ελευθερία
που μ' αυτήν Εσύ ευλόγησες τους ανθρώπους, πως και γω ετοιμαζόμουν να γίνω ένας
απ' τους εκλεκτούς Σου, να γίνω ένας απ' τους ισχυρούς και μεγάλους, διψώντας
να «συμπληρώσω τον αριθμό». Μα συνήλθα και δε θέλησα να υπηρετήσω την
αφροσύνη. Γύρισα και προσχώρησα στην ομάδα εκείνων που διορθώσανε το έργο Σου.
Εγκατέλειψα τους περήφανους και επέστρεψα στους ταπεινούς για να τους κάνω ευτυχισμένους.
Όλα όσα Σου λέω θα γίνουν και η βασιλεία μας θα οικοδομηθεί: Σου ξαναλέω πως
αύριο κιόλας θα δεις αυτήν την υπάκουη αγέλη να τρέχει με το πρώτο μου νεύμα
και να συδαυλίζει την πυρά όπου θα Σε κάψω, γιατί ήρθες να μας ενοχλήσεις.
Γιατί, αν υπάρχει κανένας που αξίζει περισσότερο από κάθε άλλον την πυρά μας,
αυτός είσαι Εσύ. Αύριο θα Σε κάψω.
Dixi (Τελείωσα).
(Φ. Ντοστογιέφσκι), Αδελφοί Καραμαζώφ, κεφ. 5ο ,
απόσπασμα από το «Μεγάλο Ιεροεξεταστή»)
Αναλύστε το κείμενο του Ντοστογιέφσκυ απαντώντας
στα ερωτήματα: α) Πώς φαντάζεται τον Ιησού ο Μέγας Ιεροεξεταστής, β) σε ποια
σημεία η εξουσία που εκπροσωπεί ο Μέγας Ιεροεξεταστής έρχεται να «διορθώσει» το
έργο του Ιησού.
