΄ Αβατο του Αγίου Όρους / στο
ΠΣΕ
Το
Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών που συνεδρίασε στο Μπουσάν της Νοτίου Κορέας
αποφάσισε να καταργήσει το Άβατο το Αγίου Όρους, μια απαγόρευση 15 αιώνων…
Φαίνεται πως εξάντλησαν όλα τα καυτά θέματα, όπως είναι οι διωγμοί των
χριστιανών στις αραβικές χώρες, οι δολοφονίες πιστών, το κλείσιμο μονών και το
κάψιμο εκκλησιών…
Πριν από
πέντε χρόνια, δυο κουλτουριάρες κοινοτικές κυρίες, εκεί στις Βρυξέλλες, αντί να
ασχολούνται με τα σοβαρά κοινοτικά προβλήματα, τους πόνεσε που στο Άγιον Όρος
υφίσταται το άβατο για τις γυναίκες και ζητούν «χάριν της ισότητος» να καταργηθεί! Με κάτι πρέπει να
ασχολούνται οι αργόσχολες αυτές κυρίες, που δεν έσπευσαν να μάθουν για ποιο
λόγο υπάρχει και σε τι αποσκοπεί το Άβατο…
Η
Μοναστική Πολιτεία του Αγίου Όρους, το αυτοδιοίκητο και αυτόνομο τμήμα του
ελληνικού κράτους, ανήκει πολιτικά στο υπουργείο Εξωτερικών και θρησκευτικά στο
Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. Σε αυτό το τμήμα υπάρχει το «άβατο»,
δηλαδή η απαγόρευση εισόδου γυναικών, από την εποχή του Ιουστινιανού και
καθιερώθηκε με Νεαρά (νόμο) το 539: «… ουκ εισελεύσεται δε γυνή
παντελώς εις ανδρικόν μοναστήριον, ούτε ανήρ εις γυναικείον».
Σεβασμός του αβάτου
Την απαγόρευση εσέβοντο ακόμα και
οι Τούρκοι αγάδες που άφηναν κατά τις επισκέψεις το χαρέμι τους στις Καρυές… «Άβατον, αδιόδευτον, ακατόπτευτον εις θήλεα πρόσωπα».
Και βεβαίως αυτό δεν είχε σχέση με την υποτίμηση της γυναίκας, αλλά την προστασία και τον σεβασμό του μοναχισμού στους
πειρασμούς.
Τη
συνταγματική κατοχύρωση του «αβάτου» σεβάστηκαν με κοινή τους δήλωση οι Υπ Εξ
της Ευρωπαϊκής Κοινότητας με μοναδικές παραφωνίες τις γυναίκες υπουργούς
εξωτερικών Σουηδίας και Φινλανδίας, αλλά και κάποιες ημέτερες ευρωβουλευτίνες,
για να γίνουν γνωστές από το θόρυβο που προκαλούσαν… Ακόμα και το
Ευρωκοινοβούλιο υιοθέτησε το «άβατο» με ψήφους 277 υπέρ, 255 κατά και 15
λευκές.
Οι παραβιάσεις
Σύμφωνα με
τα θρυλούμενα, η πρώτη παραβίαση του αβάτου έγινε το
1346 από τη σύζυγο του ηγεμόνα των Σέρβων Στεφάνου Δουσάν, Ελένη, χωρίς όμως να μπει στη σερβική μονή Χιλανδαρίου.
Επίσης, η
σύζυγος του Άγγλου πρεσβευτή στην Κωνσταντινούπολη Στράτφορντ Κάνινγκ
επισκέφθηκε κατ’ εξαίρεση το 1850 το Άγιον Όρος, την υποδέχτηκαν οι μοναχοί,
αλλά μετά ο πατριάρχης Άνθιμος με επιστολή του στις 18-12-1854, κατανοούσε τους
λόγους εξαίρεσης, αλλά συνιστούσε αυστηρά να μην επαναληφθεί.
Αναφέρεται, ακόμα, παραβίαση από την εκλεγείσα το 1930 Μις Ευρώπη Αλίκη
Διπλαράκου, η οποία επιβαίνουσα φιλοξενούμενη σε θαλαμηγό εφοπλιστή, έπιασε σε
αγιορείτικο λιμάνι με τη βοήθεια μοναχού. Δύο άλλες περιπτώσεις που
παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, είναι μιας Γαλλίδας δημοσιογράφου και μιας
Ποντίας από τη Θεσσαλονίκη.
Η ζωηρή
Γαλλίδα δημοσιογράφος Μαρίζ Σουαζί ισχυρίστηκε ότι το
1929 μπήκε ντυμένη ανδρικά στο Άγιο Όρος, έμεινε ένα μήνα και όταν
γύρισε στην πατρίδα της, έγραψε όλες τις εμπειρίες που αποκόμισε στο βιβλίο της: Un mois avec les hommes (Ένας μήνα με τους άνδρες στο Άγιον
Όρος), γράφοντας για κάποιον «βιτσιόζο»
καλόγερο που επιθυμούσε πάντα έρωτα, για πειρασμούς και για ένοχες συνειδήσεις…
Ρεπόρτερ της εφημερίδας Μακεδονία πήγε
αργότερα στη Μοναστική Πολιτεία και συνομιλώντας με καλόγερους πήρε την εξής
απάντηση: «Είναι
φαντασιόπληκτη, θα είδε το Άγιον Όρος μόνο από το βαπόρι. Έπειτα, πώς είναι δυνατόν μια νεαρά
και νοστιμούλα, επιρρεπής εις περιπετείας, να παραμείνει έστω και μίαν ημέρα
άγνωστη υπό οιανδήποτε μεταμφίεσιν, εν μέσω πεντακισχιλίων ζωηρών γεροδεμένων
καλογήρων, ίνα μη εμβάλη αυτούς … εις πειρασμόν; Και θα έμενεν αλώβητος επί ένα
μήνα;».
Το
εγχείρημα της Μαρίας Ποιμενίδου και το κίνητρό της
Η δεύτερη περίπτωση αναφέρεται σε
θαρραλέα Πόντια από τη Θεσσαλονίκη το 1953. Ιδού τι
αναφέρει σχετικό ρεπορτάζ της εφημερίδας Εμπρός.
«Παρά τας
επισήμους διαψεύσεις του υπουργού Βορείου Ελλάδος κ. Στράτου, αποκαλύπτομεν
σήμερον ότι πράγματι παρεβιάσθη το άβατον του Αγίου Όρους. Τούτο όμως δεν
συνέβη ως ανεγράφη υπό γυναικών-συνέδρων του Βυζαντινολογικού Συνεδρίου, αλλά υπό
της νεαράς Μαρίας Ποιμενίδου 22 ετών, ήτις εισήλθεν μετά των συνέδρων, ντυμένη
ανδρικά, παρέμεινεν επί τριήμερον, από την Παρασκευή 17-4-1953 έως και την
Κυριακή 19 Απριλίου, επισκεφθείσα τας περισσοτέρας μονάς. Ως
εδήλωσεν, από πολλού χρόνου είχεν σχεδιάσει την “καταπάτησιν του Αγίου Όρους”
φλεγομένη υπό της επιθυμίας να ίδη αυτοπροσώπως κατά ποίον τρόπον διάγουν τον
βίον οι μοναχοί».
Το εγχείρημα της Μαρίας
Ποιμενίδου στάθηκε αιτία να ψηφιστεί δυο μήνες μετά, στις 12 Ιουλίου της ίδιας
χρονιάς, το Ν.Δ. 2623/1953 που προέβλεπε
για τους παραβάτες φυλάκιση έως ενός έτους.
*Ο Τάσος Κοντογιαννίδης είναι
δημοσιογράφος και ερευνητής ιστορικών θεμάτων.
