Ακόμη ένα μάθημα για πιο πολλές λεπτομέρειες στις....... βιοεπιστήμες
Ακόμη λίγα που θα σας βοηθήσουν στη μελέτη σας....
«Δι’ αυτό, αφού αποθέσετε το ψεύδος, λέγετε την
αλήθεια ο καθένας σας με τον πλησίον του, διότι είμεθα μεταξύ μας μέλη ο ένας
του άλλου. Οργίζεσθε, αλλά μη αμαρτάνετε. Εάν δε συμβεί να παροργισθείτε μεταξύ
σας, να συμφιλιώνεστε προτού σας προφθάσει η δύσις του ηλίου. Μη δίδετε τόπον
εις τον διάβολον». Εφεσ. 4,25-27
Αφού μίλησε δια τον παλαιόν άνθρωπο γενικώς,
εις την συνέχεια περιγράφει αυτόν και εις τας λεπτομέρειας. Διότι αυτή η
διδασκαλία είναι πιο κατανοητή, όταν διδασκώμεθα και τα επί μέρους. Και διότι
λέγει «Δι’ αυτό αφού αποθέσετε το ψεύδος»; Ποίον ψεύδος; Μήπως εννοεί τα
είδωλα; Καθόλου. Και αυτά βέβαια είναι ψεύδος, αλλά εδώ δεν αναφέρεται εις
αυτά, διότι δεν υπάρχει τίποτε το κοινό προς αυτά, αλλά εννοεί το ψεύδος που
λέγουμε ο ένας εις τον άλλον, δηλαδή το απατηλών και ύπουλο ψεύδος. «Να λέγετε
την αλήθεια ο καθένας σας με τον πλησίον του». Εις την συνέχεια λέγει και αυτό
που προκαλεί περισσότερη εντροπή. «Διότι είμεθα μεταξύ μας μέλη ο ένας του
άλλου», κανείς ας μη απατά τον πλησίον του. Αυτό λέγει και ο Ψαλμωδός: «Έχει
εις την καρδιά του χείλη δόλια, και μίλησε με την καρδιά του κακά». Διότι δεν
υπάρχει, δεν υπάρχει τίποτε που να προκαλεί τόσον μίσος, όσον η απάτη και το να
λέγουμε ψεύδη εις τους άλλους.
Πρόσεξε πως παντού ντροπιάζει αυτούς φέρων ως παράδειγμα
το ανθρώπινο σώμα. Μήπως απατά, λέγει, ο οφθαλμός το πόδι, ή το πόδι τον
οφθαλμό. Παράδειγμα: εάν είναι ένα βαθύ χαντάκι, και ενώ είναι τοποθετημένα
επάνω εις το έδαφος καλάμια και καλύπτονται από το χώμα, εάν εις τους οφθαλμούς
δίνει την εντύπωση ότι η γη είναι σταθερά εις την επιφάνεια, μήπως θα
χρησιμοποίηση κατά τύχη το πόδι δια να γνωρίσει εάν είναι από κάτω εντελώς
κενόν, ή στέκεται σταθερά και τα απωθεί; μήπως ψεύδεται το πόδι και αναγγέλλει
εκείνο που δεν υπάρχει; Επίσης, εάν ο οφθαλμός ειδή κάποιο φίδι ή θηρίο, μήπως
απατά το πόδι; δεν το αναγγέλλει αμέσως; και εκείνο, αφού πληροφορηθεί από τον
οφθαλμό, δεν έρχεται πλέον πλησίον προς αυτό.
Επίσης, όταν συμβεί ούτε ο οφθαλμός ούτε το
πόδι να διακρίνει ακριβώς, αλλά το παν εξαρτάται από την όσφρηση, ποίον δηλαδή
εκ των δύο είναι δηλητήριο φάρμακο ή όχι, μήπως η όσφρηση απατά το στόμα;
Καθόλου. Γιατί; Διότι καταστρέφει και την ιδίαν αλλά λέγει εκείνο που
παρουσιάζεται εις αυτήν. Επίσης, μήπως η γλώσσα απατά το στομάχι; δεν συμβαίνει
όποιο είναι πικρό, αυτό να το απομακρύνει, αν δε είναι γλυκύ, να το αποστέλλει
εις το στομάχι; Πρόσεχε την υπηρεσία και την ανταπόδοση της υπηρεσίας, πρόσεχε
την φροντίδα που είναι αποτέλεσμα της αληθείας και γίνεται ολοψύχως, όπως θα
ημπορούσε να ειπεί κάποιος. Έτσι λοιπόν και ημείς ας μη ψευδώμεθα, εφ’ όσον
είμεθα μέλη ό ένας του άλλου. Αυτό είναι απόδειξης φιλίας, το δε αντίθετο
έχθρας.
Τι λοιπόν, θα ειπεί κάποιος, εάν επιβουλεύεται τον άλλον; Μάθε την αλήθεια διότι αν επιβουλεύεται, δεν είναι μέλος. Είπε δε, Μη λέγετε εις τα μέλη ψεύδη. «Οργίζεσθε, αλλά μη αμαρτάνετε». Πρόσεχε σύνεση και μας προτρέπει να μη αμαρτήσουμε, αλλά και όταν παρακούσωμεν πάλιν δεν μας εγκαταλείπει καθ’ όσον δεν αφήνει τα πνευματικά του σπλάγχνα. Διότι, όπως ακριβώς ο ιατρός ορίζει μεν εις τον ασθενή τα πρακτέα, αλλά και όταν δεν ανέχεται αυτά, δεν τον περιφρονεί, αλλά χρησιμοποιών την συμβουλή της πειθούς πάλιν τον θεραπεύει, έτσι και ο Παύλος. Αυτός μεν που κάνει εκείνο, ζητεί μόνον την δόξα, και επειδή περιεφρονήθη από τους ανθρώπους θλίβεται αυτός δε που επιζητεί πάντοτε την υγεία του ασθενούς αποβλέπει μόνον προς ένα σκοπό, πως να θεραπεύει τον κατάκοιτο.
Το ίδιο κάνει και ο Απ. Παύλος. Είπε δε, Μη ψεύδεστε εάν όμως κάποτε ήθελε προέλθη από το ψεύδος οργή, και αυτά τα θεραπεύει πάλιν. Τι λέγει δηλαδή; «Οργίζεσθε, αλλά μη αμαρτάνετε». Καλόν είναι βέβαια να μη οργίζεται κανείς, εάν όμως ήθελε πέσει κάποτε εις το πάθος της οργής, να μη πέσει εις μεγάλο βαθμό. Διότι λέγει: «Εάν δε συμβεί να παροργιστείτε μεταξύ σας, να συμφιλιώνεστε προτού σας προφθάσει η δύσις του ηλίου». Θέλεις να χόρτασης την οργή σου; σου φθάνει μία ώρα και δύο και τρεις, να μη δύση ο ήλιος και σας αφήσει εχθρούς. Ανάτειλε από αγαθότητα, ας μη δύση αφού έλαμψε εις αναξίους. Διότι εάν ο Κύριος έστειλε τον ήλιο από πολλή αγαθότητα, και αυτός μεν συγχώρησε τα αμαρτήματα σου, συ όμως δεν συγχωρείς του πλησίον σου, πρόσεχε πόσον μέγα είναι το κακόν.
(Αγίου Ι.Χρυσοστόμου: Οργίζεσθε, αλλά μη αμαρτάνετε -
ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ - ΟΜΙΛΙΑ ΙΔ' - Εφεσ. 4,25-30
ΠΑΤΕΡΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΠΑΛΑΜΑΣ»)
Τι λοιπόν, θα ειπεί κάποιος, εάν επιβουλεύεται τον άλλον; Μάθε την αλήθεια διότι αν επιβουλεύεται, δεν είναι μέλος. Είπε δε, Μη λέγετε εις τα μέλη ψεύδη. «Οργίζεσθε, αλλά μη αμαρτάνετε». Πρόσεχε σύνεση και μας προτρέπει να μη αμαρτήσουμε, αλλά και όταν παρακούσωμεν πάλιν δεν μας εγκαταλείπει καθ’ όσον δεν αφήνει τα πνευματικά του σπλάγχνα. Διότι, όπως ακριβώς ο ιατρός ορίζει μεν εις τον ασθενή τα πρακτέα, αλλά και όταν δεν ανέχεται αυτά, δεν τον περιφρονεί, αλλά χρησιμοποιών την συμβουλή της πειθούς πάλιν τον θεραπεύει, έτσι και ο Παύλος. Αυτός μεν που κάνει εκείνο, ζητεί μόνον την δόξα, και επειδή περιεφρονήθη από τους ανθρώπους θλίβεται αυτός δε που επιζητεί πάντοτε την υγεία του ασθενούς αποβλέπει μόνον προς ένα σκοπό, πως να θεραπεύει τον κατάκοιτο.
Το ίδιο κάνει και ο Απ. Παύλος. Είπε δε, Μη ψεύδεστε εάν όμως κάποτε ήθελε προέλθη από το ψεύδος οργή, και αυτά τα θεραπεύει πάλιν. Τι λέγει δηλαδή; «Οργίζεσθε, αλλά μη αμαρτάνετε». Καλόν είναι βέβαια να μη οργίζεται κανείς, εάν όμως ήθελε πέσει κάποτε εις το πάθος της οργής, να μη πέσει εις μεγάλο βαθμό. Διότι λέγει: «Εάν δε συμβεί να παροργιστείτε μεταξύ σας, να συμφιλιώνεστε προτού σας προφθάσει η δύσις του ηλίου». Θέλεις να χόρτασης την οργή σου; σου φθάνει μία ώρα και δύο και τρεις, να μη δύση ο ήλιος και σας αφήσει εχθρούς. Ανάτειλε από αγαθότητα, ας μη δύση αφού έλαμψε εις αναξίους. Διότι εάν ο Κύριος έστειλε τον ήλιο από πολλή αγαθότητα, και αυτός μεν συγχώρησε τα αμαρτήματα σου, συ όμως δεν συγχωρείς του πλησίον σου, πρόσεχε πόσον μέγα είναι το κακόν.
(Αγίου Ι.Χρυσοστόμου: Οργίζεσθε, αλλά μη αμαρτάνετε -
ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ - ΟΜΙΛΙΑ ΙΔ' - Εφεσ. 4,25-30
ΠΑΤΕΡΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΠΑΛΑΜΑΣ»)
Νομίζω πως σε αυτό το σημείο Ο Κύριος θέλει να
διαχωρίσει την οργή ΚΑΙ τον θυμό από την αμαρτία. Δεν προτείνει να θυμώνουμε
λίγο (ποιοτικά και ποσοτικά) κι όχι πολύ, σαν να πρότεινε την λίγη αμαρτία από
την πολύ αμαρτία, καθώς μερικοί νομίζουν πως ο θυμός και η οργή είναι από μόνα
τους αμαρτία.
Αμαρτία, είναι αστοχία. Όταν οι αρχαίοι Έλληνες στόχευαν με τα τόξα τους τους ομόκεντρους στόχους και το βέλος έπεφτε οπουδήποτε αλλού, εκτός του κέντρου, έλεγαν ήμαρτον (αστόχησα) και ξαναπροσπαθούσαν.
Αμαρτία, είναι αστοχία. Όταν οι αρχαίοι Έλληνες στόχευαν με τα τόξα τους τους ομόκεντρους στόχους και το βέλος έπεφτε οπουδήποτε αλλού, εκτός του κέντρου, έλεγαν ήμαρτον (αστόχησα) και ξαναπροσπαθούσαν.
Αν ο θυμός και η οργή είναι ίδιο των ζωντανών
ανθρώπων, τα εκφραζόμενα λόγια, με αυτά τα ψυχικά συναισθήματα, είναι σαν βέλη
που κάπου στοχεύουν, κάπου στέλνουν το συνάνθρωπο. ΔΕΝ είναι απαραίτητο
χαρακτηριστικό ΜΟΝΟ των θυμωδών και οργίλων τύπων να διαολοστέλνουν ή να
βρίζουν. Άλλοι, με μικρότερη (αντικειμενικά) αφορμή και με συγχρόνως λιγότερη
ένδειξη θυμού ή οργής, χρησιμοποιούν το άι στο δ.... σαν ψωμοτύρι.
Και εκεί βρίσκεται η αστοχία. Βέλος, έτσι κι αλλιώς κάποιος θα ρίξει. Λόγους θα εκστομίσει, νεύσεις καρδιάς και ενδόμυχες σκέψεις, θα ακολουθήσουν. Αυτό είναι ο θυμός και η οργή. Πού στοχεύουν όμως; εκεί έγκειται η διαφορά του οργίζεστε (μεν) και ΜΗΝ αμαρτάνετε (δε). Όχι μην οργίζεστε, μην θυμώνετε. Η αοργησία είναι χάρισμα και θέλει κόπο η νηφαλιότητα, ποτέ όμως δεν προτάθηκε η αθυμία και η χλιαρότητα στην πίστη. Πνεύμα ζέον, αλλά όχι εμπαθές.
Και εκεί βρίσκεται η αστοχία. Βέλος, έτσι κι αλλιώς κάποιος θα ρίξει. Λόγους θα εκστομίσει, νεύσεις καρδιάς και ενδόμυχες σκέψεις, θα ακολουθήσουν. Αυτό είναι ο θυμός και η οργή. Πού στοχεύουν όμως; εκεί έγκειται η διαφορά του οργίζεστε (μεν) και ΜΗΝ αμαρτάνετε (δε). Όχι μην οργίζεστε, μην θυμώνετε. Η αοργησία είναι χάρισμα και θέλει κόπο η νηφαλιότητα, ποτέ όμως δεν προτάθηκε η αθυμία και η χλιαρότητα στην πίστη. Πνεύμα ζέον, αλλά όχι εμπαθές.
Ο γέροντας Παϊσιος νουθετούσε τον κόσμο όταν
θυμώνει να μην στέλνει στον εξωποδώ το συνάνθρωπό του, γιατί (χωρίς να το
καταλαβαίνει) δίνει δικαιώματα στο διάβολο επάνω στον υβριζόμενο...
Υπάρχει ένα ωραίο σχετικό βιβλίο
Όχι δυστυχώς φέτος για σας με το φορτίο των εξετάσεων που έχετε, αλλά δεν είναι απαραίτητα βέβαια για το τεστ.Μπορεί να σας είναι χρήσιμα για άλλες περιστάσεις
Ταινίες με θέμα τη θανατική ποινή
Ξεκινώντας την αναφορά μας,
στεκόμαστε στην ταινία «Θα ζήσω» (Dead man walking, 1995) που οδήγησε
στο Όσκαρ τη Σούζαν Σάραντον και στις υποψηφιότητες τον Τιμ Ρόμπινς που τη σκηνοθέτησε και τον Σον Πεν στον
καλύτερο, ίσως, ρόλο της καριέρας του. Υποδύεται έναν θανατοποινίτη που
καταδικάστηκε για τον φόνο ενός αγοριού και τον βιασμό της φίλης του και στην
πορεία του προς την εκτέλεση, βρίσκει στήριγμα στο λόγο του θεού και σε μια
καλόγρια που είναι η μόνη που του συμπαραστέκεται. Θα ζήσω» [ σκην. Τιμ Ρόμπινς, 1995], 112΄ Απόσπασμα https://www.youtube.com/watch?v=xpqZyZ6GAIM Radiohead How to disappear completely - Dead Man Walking (Final Scene)
Μια πιο πρόσφατη ταινία που ασχολείται με το
θέμα είναι «Η ζωή του Ντέιβιντ Γκέιλ» (The life of David Gale, 2003) του
Άλαν Πάρκερ.
Ο καθηγητής πανεπιστημίου,
Ντέιβιντ Γκέιλ (τον οποίο υποδύεται ο Κέβιν Σπέισι) υπέρμαχος της κατάργησης
της θανατικής ποινής, κατηγορείται για τη δολοφονία μιας συναδέλφου του (την
οποία υποδύεται η Λόρα Λίνεϊ) και καταδικάζεται από το δικαστήριο του Τέξας σε
θάνατο. Προτού η ποινή του εκτελεστεί, θα ζητήσει να δώσει συνέντευξη σε μια
δημοσιογράφο (την οποία υποδύεται η Κέιτ Γουίνσλετ) μια συνέντευξη που θα
οδηγήσει τη δημοσιογράφο στην αμφισβήτηση της ενοχής του Γκέιλ και στον αγώνα
της για τη δικαίωσή του.
Άλλη μια ταινία που αναφέρεται στη θανατική
ποινή είναι και το «Πράσινο Μίλι» (The Green Mile, 1999) του Φρανκ
Ντάραμποντ, με τον Τομ Χανκς να υποδύεται έναν δεσμοφύλακα του οποίου η
ζωή αλλάζει όταν γνωρίζει τον θανατοποινίτη Μάικλ Κλαρκ Ντάνκαν, ο οποίος διαθέτει
υπερφυσικές ικανότητες.
Η ταινία του Λαρς φον Τρίερ «Χορεύοντας
στο σκοτάδι» (Dancer in the dark, 2000) θίγει και αυτή με τον τρόπο της το
ζήτημα της θανατικής ποινής.
Η Μπγιορκ είναι μια οικονομική
μετανάστρια, η οποία αναζητά μια καλύτερη τύχη στην Αμερική γι’ αυτήν και το
γιο της και προσπαθεί να μαζέψει χρήματα για μια εγχείρηση που πρέπει να κάνει
το παιδί της στα μάτια. Τα πράγματα, όμως, δεν έρχονται όπως θέλει, θα κατηγορηθεί άδικα για
ληστεία και φόνο και θα οδηγηθεί στην κρεμάλα.
Μια ταινία από το παρελθόν που
κάνει αναφορά στη θανατική ποινή είναι και το «Κολασμένες Ψυχές» (Angels
with dirty faces, 1938) του Μάικλ Κέρτιζ. Ο υπέροχος Τζέιμς Κάγκνεϊ
είναι ο πιο επικίνδυνος γκάνγκστερ της εποχής του, γυρίζει στην παλιά του
γειτονιά σαν τοπικός ήρωας, αλλά τελικά καταδικάζεται σε θάνατο στην ηλεκτρική
καρέκλα, θρυμματίζοντας τις ψευδαισθήσεις των νεότερων μικροκακοποιών που τον
θαύμαζαν.
Αναφορά γίνεται και στην ταινία
«Ο χορός των τεράτων» (The monster’s ball, 2001) του Μαρκ Φόρστερ, όπου η
Χάλι Μπέρι θα ερωτευτεί το ρατσιστή αστυνομικό, Μπίλι Μπόμπ Θόρντον, ο οποίος
ήταν ένας απ’ αυτούς που οδήγησαν τον καταδικασμένο σε θάνατο άντρα της στην
ηλεκτρική καρέκλα,
αλλά και στην περσινή ταινία «Καπότε»
(Capote, 2005), όπου παρακολουθούμε το συγγραφέα, τον οποίο υποδύεται ο Φίλιπ
Σέιμουρ Χόφμαν, να συνομιλεί με τους δυο θανατοποινίτες πρωταγωνιστές του
βιβλίου του «Εν Ψυχρώ» (αναφορά έχουμε και στην ομώνυμη ταινία του Ρίτσαρντ Μπρουκς).
Μια τηλεταινία που έχει για θέμα της τη
θανατική ποινή είναι και «Ο θανατοποινίτης» (Redemption: The Stan Tookie
Williams Story, 2004) του Βόντι Κέρτις Χολ, με την πολύ καλή ερμηνεία του
Τζέιμι Φοξ, ο οποίος υποδύεται τον Στάν Τούκι Ουίλιαμς, που από τις συμμορίες
του Λος Άντζελες, τους φόνους και τις ληστείες, οδηγήθηκε στη φυλακή και τη
θανατική καταδίκη για να αρχίσει έναν αγώνα ενημέρωσης και επιμόρφωσης των νέων
για ν’ αποφύγουν τον «κακό δρόμο» που ακολούθησε εκείνος. Αν και
υποψήφιος για νόμπελ Ειρήνης και Λογοτεχνίας (έγραψε παιδικά βιβλία) ο Ουίλιαμς
δεν κατάφερε να γλιτώσει το θάνατο, αφού εκτελέστηκε πριν μερικούς μήνες.
Αληθινή είναι και η ιστορία του
ντοκιμαντέρ «Λεπτή Μπλε Γραμμή» (The Thin Blue Line, 1988) του Έρολ
Μόρις, όπου μέσα από μια συνέντευξη μ’ έναν θανατοποινίτη, ο σκηνοθέτης
καταφέρνει να συγκεντρώσει αρκετά στοιχεία που θα οδηγήσουν στην αθώωσή του.
Παρόμοια είναι και η υπόθεση
της ταινίας του Ίστγουντ «Αληθινά εγκλήματα» (True crime, 1999), όπου ο
Κλιντ υποδύεται έναν δημοσιογράφο ο οποίος προσπαθεί να σώσει έναν
θανατοποινίτη που ξέρει πως είναι αθώος.
Τέλος, δυο ταινίες που τώρα
παίζονται στον κινηματογράφο αναφέρονται επίσης στη θανατική ποινή. Στο «The
Prestige» του Κρίστοφερ Νόλαν, ο Κρίστιαν Μπέιλ καταδικάζεται άδικα σε
θάνατο για τη δολοφονία του Χιου Τζάκμαν και στο «Άρωμα: Η ιστορία
ενός δολοφόνου» του Τομ Τίκβερ, ο Μπεν Γουίσοου πρέπει να
πληρώσει το τίμημα για να φτιάξει το τέλειο άρωμα.
Μέσα απ’ αυτά τα
κινηματογραφικά παραδείγματα λοιπόν γεννιέται το ερώτημα: Έχουμε το δικαίωμα να αφαιρέσουμε τη
ζωή ακόμα και απ’ τον χειρότερο εγκληματία ή μήπως η θανατική ποινή δεν είναι τίποτα
περισσότερο από μια ανθρωποκτονία με τη
συγκατάθεση του κράτους; Η απάντηση έγκειται στην ηθική του καθενός.
Ορέστης Μανασής